การเรียนภาษา นอกจากจะต้องเรียนรู้คำศัพท์ ไวยากรณ์แล้ว สิ่งที่สำคัญไม่แพ้กันนั่นก็คือ “สำนวน” เพราะว่าสำนวนเป็นสิ่งที่ไม่สามารถเดาความหมายได้จากบริบทได้ หรือไม่สามารถแปลตรงๆได้ ดังนั้นสำนวนจึงเป็นสิ่งที่เพื่อนๆควรเรียนรู้ไว้ เพื่อที่จะได้เข้าใจเวลาคนต่างชาติพูด หรือเพื่อที่ว่าเราจะสามารถพูดได้เหมือนเจ้าของภาษามากที่สุดนั่นเองครับ
และในบทความนี้ผมก็ได้นำเอา 15 สำนวนน่าสนใจจากทั่วโลก พร้อมภาพประกอบน่ารักๆมาฝาก เอาเป็นว่าเราไปเรียนรู้พร้อมๆกันเลยดีกว่าครับ
1.“Into the mouth of a wolf”
ภาษา : อิตาเลียน (Italian)
ต้นฉบับ : In bocca al lupo
ความหมาย : โชคดี (Good luck!)
“Into the mouth of a wolf” เป็นสำนวนที่นิยมมากในอิตาลี คล้ายกับสำนวนในภาษาอังกฤษที่ว่า “break a leg” ซึ่งทั้งสองประโยคดูเผิน ๆ จะเหมือนเหตุการณ์ที่ไม่สู้ดีนักไม่ว่าจะเป็น “เข้าไปในปากของหมาป่า” หรือ “ขาหัก” แต่ทั้งสองสำนวนกลับมีความหมายว่า “โชคดี หรือ ขอให้โชคดี” เป็นสำนวนที่ใช้ในการอวยพรสื่อความหมายในเชิงบวก
2. “To go off like a frog in a sock”
ภาษา : อังกฤษ-ออสเตรเลีย (Australian English)
ต้นฉบับ : To go off like a frog in a sock
ความหมาย : ตื่นเต้นมาก ดีใจสุด ๆ
สำนวนที่นิยมมากในออสเตรเลียใช้สำหรับเปรียบเทียบอารมณ์และความรู้สึกที่ “ดีใจและตื่นเต้นสุด ๆ” เหมือนกับกบที่กระโดดออกมาจากถุงเท้า ลองนึกภาพของกบที่พยายามกระโดดออกมาจากถุงเท้าอย่างสุดชีวิตสุดพลัง “To go off” ความต้องการที่จะออกไปให้ได้ ว่าจะเต็มที่แค่ไหน
3. “Not my circus, not my monkey”
ภาษา : โปแลนด์ (Polish)
ต้นฉบับ : Nie mój cyrk, nie moje malpy
ความหมาย : มันไม่ใช่เรื่องของฉัน, ไม่ใช่ปัญหาของฉัน
ไม่ใช่ละครสัตว์ของฉัน, ไม่ใช่ลิงของฉัน สำนวนฮิตจากประเทศโปแลนด์ ที่คนส่วนใหญ่มักจะพูดว่า “not my problem” มันไม่ใช่ปัญหาของฉัน หรือไม่ใช่เรื่องของฉันก็ตาม แต่ชาวโปแลนด์จะกล่าวว่า “Not my circus, not my monkey” จะทำให้ประโยคดูมีชั้นเชิงและสนุกสนานมากยิ่งขึ้น
4.“To have a wide face”
ภาษา : ญี่ปุ่น (Japanese)
ต้นฉบับ : 顔が広い (Kao ga hiroi)
ความหมาย : คนรู้จักเยอะ, มีเพื่อนมากมาย
ชาวต่างชาติมักจะกล่าวว่าประเทศในเอเชียมีสำนวน-สุภาษิต ที่ดีที่สุด อย่างสำนวนจากประเทศญี่ปุ่นที่ว่า “To have a wide face” แปลตรงตัวว่า “ใบหน้าที่กว้าง” หรือ “หน้าบาน” ตีความได้ลึกซึ้งว่า “มีเพื่อนมาก คนรู้จักเยอะ” มาจากพื้นฐานความเป็นจริงที่ว่า ผู้ชายที่มีใบหน้ากว้าง มักจะมีความเป็นอยู่ที่ดีร่ำรวย ทำให้ได้รับความสนใจจากผู้หญิง และเพื่อนฝูงที่เข้ามาหาจำนวนมาก
5. “To spit the dummy”
ภาษา : อังกฤษ-ออสเตรเลีย (Australian English)
ต้นฉบับ : Spit the dummy
ความหมาย : โมโห, โกรธ, อารมณ์ไม่ดี
สำนวนนี้ไม่เกี่ยวกับการถ่มน้ำลายแต่อย่างใด แต่เป็นการอธิบายถึงกริยาอาการเกรี้ยวโกรธ โมโห อารมณ์ไม่ดี ของชาวออสซี่ อย่างเวลาที่เราเห็นเพื่อนผู้หญิงของเรากำลังนั่งหน้าบูดหน้าบึ้ง นั่นแสดงว่าเธอกำลัง “Spit the dummy” หรือจะพูดอีกแบบว่า “She’s having a tanty (tantrum)” ที่แปลว่า “เธอมีอารมณ์ฉุนเฉียว” ก็ได้
6.“To have the midday demon”
ภาษา : ฝรั่งเศส (France)
ต้นฉบับ : Le démon de midi
ความหมาย : เกิดวิกฤตวัยกลางคน
เรียกว่าเป็นสำนวนที่สนุกที่สุดสำนวนหนึ่ง ที่ชาวฝรั่งเศสนิยมกล่าวถึง บุคคลที่เกิดวิกฤตวัยกลางคน ในสำนวนเก๋ ๆ ว่า “To have the midday demon” เพราะอยู่ ๆ ก็มีปิศาจโผล่มาตอนเที่ยงแดดเปรี้ยง ๆ ซะอย่างนั้น ซึ่งวิกฤตวัยกลางคน (To have a midlife crisis) อธิบายง่าย ๆ ว่า คือการที่ผู้ใหญ่วัยกลางคนอายุประมาณ 35-50 ปี ที่ลุกขึ้นมาทำอะไรที่ไม่คาดฝัน เช่น หย่ากับภรรยา ลาออกจากงาน หรือแต่งตัวกระชากวัย เป็นต้น
7.“To feed the donkey sponge cake”
ภาษา : โปรตุเกส (Portuguese)
ต้นฉบับ : Alimentar um burro a pão-de-ló
ความหมาย : ให้การดูแลที่ดีแก่คนที่ไม่ต้องการ
การให้การดูแล หรือการปฏิบัติที่ดีแก่คนที่ไม่ต้องการมัน ก็เหมือน “การให้เค้ก..กับลา” สิ่งดี ๆ ที่เราไม่ควรให้กับคนที่ไม่ควรได้รับมัน สำนวนจากประเทศโปรตุเกส ที่เปรียบเปรยสิ่งดี ๆ เหมือนกับเค้กแสนอร่อย แต่กลับนำไปให้กับลา ซึ่งเค้กไม่ใช่อาหารของลา และลาก็ไม่สมควรได้รับเค้กแสนอร่อยชิ้นนั้น
8.“As useful as lips on a chicken”
ภาษา : อังกฤษ-ออสเตรเลีย (Australian English)
ต้นฉบับ : As useful as lips on a chicken
ความหมาย : ไร้ประโยชน์
บางอย่างที่ไร้ประโยชน์เหมือนการ “ให้ลิปสติกกับไก่” ที่ไม่รู้ว่าจะเอาสิ่งนั้นไปทำอะไร เพราะลิปสติกไม่มีประโยชน์อะไรกับไก่เลย สำนวนชวนขันของชาวออสซี่ที่มักจะใช้กล่าวถึงสิ่งที่ไม่มีประโยชน์กับพวกเขา หรือสิ่งที่พวกเขาไม่ชอบ
9.“A cat’s jump”
ภาษา : เยอรมัน (German)
ต้นฉบับ : Katzensprung
ความหมาย : ระยะทางสั้น ๆ
สำนวนเยอรมันที่ใช้บอก “ระยะทางที่ใกล้มาก ๆ” ด้วยการเปรียบเทียบกับ “การกระโดดของแมว” เพื่อที่จะบอกถึงระยะทางที่ไม่ได้ใกล้มาก แต่ก็ไม่ไกลจนเกินไปนัก จะคล้าย ๆ กับสำนวนของชาวอเมริกันที่กล่าวว่า “a stone’s throw” ระยะทางสั้น ๆ แค่โยนหินไป
10.“To give someone pumpkins”
ภาษา : สเปน (Spanish)
ต้นฉบับ : Dar calabazas a alguien
ความหมาย : สลัดรัก, การปฏิเสธใครสักคน
อ่านแล้วอาจเกิดอาการมึนงงเล็กน้อยว่า “การให้ฟักทองกับใครสักคน” เกี่ยวกับการปฏิเสธ หรือสลัดรัก ได้อย่างไร อีกหนึ่งสำนวนที่ช่วยสร้างสีสันให้กับชาวสเปน ที่มีรากฐานมาจากกรีกโบราณ ที่เชื่อว่า “ฟักทอง” เป็นอาหารที่ใช้ลดกำหนัด หรือลดความต้องการทางเพศ (anti-aphrodisiac) ชาวสเปนจึงใส่ความคิดนี้ลงไปว่า “To give someone pumpkins” แทนการปฏิเสธใครสักคน
11.“Flash as a rat with a gold tooth”
ภาษา : อังกฤษ-ออสเตรเลีย (Australian English)
ต้นฉบับ : Flash as a rat with a gold tooth
ความหมาย : คนที่ชอบโอ้อวด แต่งตัวหรูหราเยอะเกินพอดี
โอ้อวด หรูหราฟุ่มเฟื่อย วลีนี้มักถูกใช้กับผู้ชายที่ถึงแม้ว่าเขาจะแต่งตัวดีดูโก้หรูเพียงใดก็ตาม แต่มีนิสัยและกริยามารยาทที่แย่ ไม่จริงใจ ไม่ฉลาดและไม่น่าเชื่อถือ พวกเขามักจะถูกเรียกว่า “หนูที่มีฟันทอง” เพราะถึงจะมีฟันทองแต่เขาก็ยังเป็นหนูอยู่ดี
12.“To ride as a hare”
ภาษา : รัสเซีย (Russian)
ต้นฉบับ : Exatj zajcem
ความหมาย : การเดินทางโดยไม่มีตั๋ว
ประเทศรัสเซียจะมีสำนวนที่เกี่ยวข้องกับรถไฟน้อยมาก แต่ก็มีอยู่หนึ่งสำนวนที่นำการนั่งรถไฟมาเปรียบเปรยว่า “To ride as a hare” ที่หมายถึง “การนั่งรถไฟโดยที่ไม่มีตั๋ว” หลบหนีขึ้นไปโดยไม่ยอมซื้อตั๋วโดยสาร โดยมีบางส่วนที่อิงจากความจริงว่า คนที่ไม่ซื้อตั๋วและแอบขึ้นรถไฟไปจะตัวสั่นเหมือนกระต่าย เมื่อเห็นเจ้าหน้าที่ตรวจตั๋วเดินไปเดินมา
13.“To let a frog out of your mouth”
ภาษา : ฟินแลนด์ (Finnish)
ต้นฉบับ : Päästää sammakko suusta
ความหมาย : พูดสิ่งที่ไม่ดี
สำนวนของประเทศฟินแลนด์มักจะมีความน่ารักในโทนเสียง และอ้างอิงถึงธรรมชาติและบ้านเกิด เช่น “rye in your wrists” เป็นสำนวนที่มีความหมายว่า “มีร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์” หรือ “own land strawberry, other land blueberry” แสดงถึง ความรักในบ้านเกิดเมืองนอนของชาวฟินแลนด์ และสำนวนที่ว่า “Letting a frog out of your mouth” หมายถึง การพูดในสิ่งไม่ดี ไม่ถูกต้อง ทำให้ผู้อื่นรู้สึกไม่ดี เปรียบเสมือนกับการคายกบในปากตัวเองไปให้ผู้อื่นนั่นเอง
14.“To have a stick in your ear”
ภาษา : เดนมาร์ก (Danish)
ต้นฉบับ : At have en pind i øret
ความหมาย : ไม่ฟังใคร
สำนวนของชาวเดนมาร์กส่วนใหญ่เป็นที่รู้จักและคุ้นเคยไปทั่วโลก “not the sharpest knife in the drawer” หรือ “have a stick in your ear” มีอะไรติดอยู่ในหูของคุณ หมายถึง “การไม่ฟังใคร” ไม่พยายามรับฟังสิ่งที่ผู้อื่นกำลังพูดหรือชี้แจง เป็นกริยาที่ไม่ดีหากปฏิบัติต่อผู้อื่น
15. “To see which way the cat jumps”
ภาษา : อังกฤษ-ออสเตรเลีย (Australian English)
ต้นฉบับ : See which way the cat jumps
ความหมาย : ก่อนจะลงมือทำสิ่งใดควรดูสถานการณ์ขณะนั้นว่าเป็นอย่างไร
สำนวนนี้จะเป็นสำนวนที่ค่อนข้างเก่า มาจากกีฬาของคนในสมัยโบราณที่นิยมการล่าแมว ก่อนที่จะยิงก็จะต้องดูให้ดีก่อนว่าแมวจะกระโดดไปทางไหน? อย่างไร? เพื่อให้ไม่พลาดเป้า มีความหมายเหมือนกับสำนวนอังกฤษที่ว่า “see which way the wind is blowing” ดูทิศทางลม ก่อนที่จะตัดสินใจพูด หรือทำอะไร เพื่อจะได้ไม่เสียใจภายหลัง
ข้อมูลจา่ก: Manager, Idiom of the world, Australian Idiom illustrated
